Tytuł wystawy w MOCAK-u w Krakowie odnosi się do analogii łączących sztukę Władysława Hasiora i amerykańskiego prekursora pop-artu Roberta Rauschenberga.
Podobne zainteresowania obydwu artystów elementami codzienności, przedmiotami oraz ich symboliką realizowane były w zupełnie innych kontekstach kulturowych, politycznych i społecznych. Władysław Hasior tworząc swoje asamblaże, pomniki odwoływał się do folkloru, religii i symboli narodowych, Rauschenberg zaś interesował się estetyką miasta, reklamy, mediów.
Od 1958 roku Władysław Hasior zaczął posługiwać się techniką montażu przedmiotów. Nie nawiązywał jednak do twórczości dadaistów i rodzącego się właśnie nurtu pop-art. Z twórczością współczesnych europejskich artystów Hasior spotkał się podczas pobytu stypendialnego we Francji w 1959 roku, gdzie w paryskiej pracowni Ossipa Zadkine’a pogłębiał studia rzeźbiarskie po warszawskiej ASP. Odbył wówczas podróż artystyczną do RFN, Belgii, Holandii, Francji i Włoch.
Gdy w 1961 roku zorganizowano jego indywidualną wystawę w Warszawie w Teatrze Żydowskim, jego sztuka spotkała się z niezrozumieniem. W 1964 roku krytyk sztuki Ksawery Piwocki zaproponował prezentację prac Hasiora na Biennale w Wenecji, jednak propozycja została odrzucona z uwagi na zbyt głębokie kontrowersje, jakie budziły jego prace. W tym samym roku asamblaż Roberta Rauschenberga nagrodzono Grand Prix w Wenecji. Chociaż najważniejszy okres działań obydwu artystów przypada na lata 60. i 70., Hasiorowi nie udało się poznać twórczości Rauschenberga.
Potem sztukę Hasiora doceniono, nie tylko w Polsce. Wystawa w Zachęcie w 1966 roku otworzyła mu drogę do artystycznej kariery. W 1968 roku zorganizowano artyście indywidualną wystawę w Moderna Museet w Sztokholmie. Od tamtej pory Hasior realizował wiele swoich prac za granicą – m.in. Golgota (Montevideo, 1969), Stary motyl (Oslo, 1969), Ekshumowany (Buenos Aires, 1969), Płonąca Pieta (Muzeum Louisiana pod Kopenhagą, 1972), Słoneczny rydwan (Södertälje w Szwecji, 1972-73). W 1970 roku prace Władysława Hasiora oraz Józefa Szajny zaprezentowano w polskim pawilonie na Biennale w Wenecji. To tylko niektóre z ważniejszych przeglądów jego twórczości.
Ideą wystawy w MOCAK-u jest próba przywrócenia artyście należnej pozycji w historii sztuki XX wieku. W latach 90. umniejszano dokonania Hasiora. Zaczęto wypominać mu przychylność władzy PRL dla jego sztuki, a także autorstwo pomników utrwalających legendę władzy ludowej.
Na ekspozycji prezentowanych jest około stu prac z lat 1956–1986, z których część nigdy nie była reprodukowana. Pokazane są także dokumenty, kroniki filmowe z lat 60., fragmenty filmów Grzegorza Dubowskiego i wiele innych ciekawych materiałów.
Władysław Hasior. Europejski Rauschenberg?
MOCAK Muzeum Sztuki Współczesnej, Kraków
14.02.2014 – 27.04.2014
www.mocak.pl
Alicja Wilczak
Fot.www.mocak.pl
1. Władysław Hasior z Płomiennym słowikiem, (1968), Archiwum MOCAK-u
2. Władysław Hasior, Ikona barokowa, przed 1968, asamblaż, ze zbiorów Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu
3. Władysław Hasior, Pałac sprawiedliwości (Urząd), 1973, asamblaż, 106 × 184 × 20 cm, Muzeum Górnośląskie w Bytomiu
Mecenasem portalu artissimo.pl jest Galeria Sztuki Katarzyny Napiórkowskiej www.napiorkowska.pl
