Twórczość Vincenta Van Goha inspirowana pracami Hiroshige Utagawa jest tematem wystawy w paryskiej Pinakotece. Równolegle do niej muzeum przedstawia ekspozycję dzieł japońskiego artysty, dając niezwykłą okazję do skonfrontowania prac obu malarzy, ale też do przyjrzenia się wpływom kultury japońskiej nie tylko u Van Gogha, ale w impresjonizmie w ogóle.
Wrażliwość Van Gogha, choroba dwubiegunowa, halucynacje czy napady szaleństwa wywarły duży wpływ na jego sposób postrzegania świata, a tym samym na jego malarstwo. Bardzo często zwraca się uwagę na te zagadnienia, analizując twórczość artysty. Jednak w dużej mierze bazuje ona również na tym, co jest jej przeciwieństwem: wewnętrzna harmonia, dokładność kompozycji, syntetyczne ujmowanie motywów – to te elementy, które van Gogh zaczerpnął ze sztuki japońskiej, a szczególności z twórczości Hiroshige.
Hiroshige Andō (znany również jako Hiroshige Utagawa) to żyjący w latach 1797 – 1858 japoński malarz, grafik i twórca drzeworytów zwanych ukiyo-e (co oznacza „płynący świat”). Van Gogh zetknął się z jego twórczością podczas pobytu w Arnhem, a w 1885 roku zaczął kolekcjonować drzeworyty jego autorstwa, dekorując nimi swoją pracownię – są one widoczne na niektórych obrazach Van Gogha jako tło, na przykład na Portrecie „Ojca” Tanguy (1887). Robił też ich kopie (na przykład Kwitnąca śliwa, 1887). Inspiracje japońską sztuką są jednak widoczne tylko w pojedynczych dziełach – większość pejzaży powstałych po 1887 roku została namalowana w odniesieniu do twórczości Hiroshige. Pod jego wpływem Van Gogh rozjaśnił nieco kolorystykę, urozmaicił fakturę, stosował charakterystyczną perspektywę i dekoracyjność. Holenderski malarz nie był w tamtych czasach osamotniony w swojej inspiracji sztuką japońską – z jej wpływów czerpali także inni twórcy impresjonizmu.
Podczas wystawy w Pinakotece można zobaczyć ponad 40 obrazów Van Gogha, głównie pejzaży, na których widoczne są wpływy sztuki japońskiej. Jest to pierwsza wystawa skupiająca się na tym aspekcie twórczości Van Gogha, a także pierwsza od dłuższego czasu wystawa w Paryżu poświęcona w całości jego dziełom. Ekspozycję można oglądać do 17 marca 2013 roku.
Hanna Szczęśniak
Fot. źródło: http://www.pinacotheque.com/index.php?id=40
1. Vincent Van Gogh,Oliveraie, 1889, Kröller-Müller Museum, Otterlo
2. Utagawa Hiroshigem Plage des maiko dans la province de Harima, Série des Vues des sites célèbres des soixante et quelques provinces du Japon, 1853/XII, Museum Volkenkunde, Leiden/Musée national d’Ethnologie, Leyde
3. Vincent Van Gogh, Pont basculant à Nieuw-Amsterdam,1883, Collection Groninger Museum, Groningen
4. Utagawa Hiroshige, Porte d’entrée du sanctuaire de Sannō à Nagatababa,Série des Lieux célèbres de la capitale de l’Est, 1832-1835,Museum Volkenkunde, Leiden/Musée national d’Ethnologie, Leyde,
Artykuł przygotowany we współpracy z Galerią Sztuki Katarzyny Napiórkowskiej www.napiorkowska.pl