Wiosną 1926 r. w Krakowie odbyła się II wystawa Cechu Artystów Plastyków Jednoróg. Artyści skupieni w tym ugrupowaniu kładli nacisk głównie na warsztatową stronę malarstwa. Razem z nimi w 1926 r. swoje prace wystawił Eugeniusz Eibisch, artysta kolorysta, odbiegający odrobinę w swoich założeniach od założeń grupy.
Eibisch, który w 1920 r. ukończył krakowską ASP, był uczniem Jacka Malczewskiego i Wojciecha Weissa. Na jego wczesną twórczość oddziałuje jednak twórczość formistów. Pierwsze kompozycje Eibischa mają geometryczne formy i dopiero z czasem (po wyjeździe do Francji) można zauważyć nie tylko rozjaśnienie barw, ale swoistą ekspresję oraz zainteresowanie zjawiskami świetlnymi. Późniejsze malarstwo Eibischa jest już typowo kolorystyczną twórczością, gdzie formy – kształty przedmiotów czy przedstawienia modelek podporządkowane są kolorystycznej kompozycji.
Eibisch przebywając od 1922 r. na stypendium w Paryżu tworzył w kręgu Ecole de Paris. W jego twórczości stają się widoczne inspiracje Soutinem czy też Bonnardem. Należy pamiętać, że Polscy koloryści zgodnie z programem skupiali się głównie na barwnych kompozycjach i to kolor był nośnikiem wszelkiej treści. Artyści starali się uciec od ekspresji. Malarstwo Eugeniusza Eibischa jest bardzo emocjonalne. W jego pracach widać wrażliwość na wszelkie zjawiska, a stosowane barwy i charakterystyczny wielokierunkowy dukt pędzla dodają pracom nie tylko swoistego temperamentu, ale właśnie ową ekspresję i podkreślają wrażliwość.
Eugeniusz Eibisch urodził się w 1896 r. w żydowskiej rodzinie w Lublinie. W 1920 r. ukończył ASP w Krakowie i na zaproszenie rządu francuskiego w 1922 r. wyjechał do Paryża na stypendium. Do Polski wrócił w bardzo trudnym okresie – w 1939 r. aby objąć pracownię malarstwa na krakowskiej Akademii. Tuż po wojnie od 1945 r. był rektorem ASP w Krakowie. Był to trudny czas, kiedy Eibisch jako jeden z wielu także podporządkował się doktrynie socrealistycznego malarstwa. W drugiej połowie lat 50. wrócił jednak do dawnych zainteresowań zjawiskami świetlnymi i zajął się malarstwem pejzażowym. Wtedy też – od 1950 roku – podjął się prowadzenia katedry malarstwa na ASP w Warszawie.
Poza działalnością artystyczną, angażował się w życie społeczne. Dzięki jego paryskim kontaktom na Kongres Intelektualistów w Obronie Pokoju w 1948 r. do Polski przyjechał Pablo Picasso i Paul Eluard. Eibisch prowadził także krakowskie pismo artystyczne – był redaktorem Przeglądu Artystycznego.
Prace Eibischa znajdują się w wielu kolekcjach muzealnych i prywatnych, nie tylko w Polsce, ale i za granicą. Działa także Fundacja im. Franciszki Eibisch, zajmująca się spuścizną artystyczną Eibischa oraz promocją młodych artystów malarzy.
Justyna Machnio
Eugeniusz Eibisch,Autoportret, po 1960 r., olej na płótnie, 45,5×38,2 cm
Eugeniusz Eibisch,Śpiąca dziewczyna, przed 1939 r., olej na płótnie, 73×62,5 cm
Artykuł przygotowany we współpracy z Galerią Sztuki Katarzyny Napiórkowskiej www.napiorkowska.pl
