Muzeum Narodowe w Gdańsku prezentuje wystawę poświęconą twórczości Andrzeja Umiastowskiego.
Malarstwo Andrzeja Umiastowskiego jest całkowicie autonomiczne i pod wieloma względami niezwykłe. Już na samym początku artystycznej działalności Umiastowski określił swoje zainteresowania – głównym bohaterem jego prac stał się człowiek. Tym samym artysta wpisał się w ciąg kontynuatorów sztuki moralizatorskiej posługującej się językiem groteski – sztuki charakterystycznej dla okresów przełomów, schyłkowości i przewartościowań. Umiastowski miał zawsze świadomość tej kontynuacji i wielkich poprzedników, a jego sztuka była i jest dialogiem zarówno z przeszłością, jak i teraźniejszością.
Na początku lat 80. XX w., gdy kształtowała się świadomość twórcza artysty, w ponurej, polskiej rzeczywistości, kiedy powoli odzyskiwaliśmy nadzieję złamaną przez wprowadzenie stanu wojennego, malarstwo Umiastowskiego było wypowiedzią czytelną i konsekwentną − swoistym rodzajem oskarżenia systemu totalitarnego. Już w czasie studiów w gdańskiej PWSSP zaznaczył swoją obecność, biorąc udział m.in. w prestiżowej prezentacji młodej sztuki polskiej na międzynarodowym salonie Jeune Peinture, Jeune Expression w grudniu 1982 r. w Grand Palais w Paryżu. Dyplom z malarstwa artysta uzyskał w 1984 r. w pracowni prof. Jerzego Zabłockiego. Udział w nurcie Kultury Niezależnej lat 80. był w jego przypadku wyborem naturalnym i konsekwentnym. Jego obrazy z tamtego okresu mają czytelną narrację, są ciemne w tonacji i przesycone egzystencjalnym napięciem. Obrazy ukazują, nie bez ironii, ówczesną totalitarną rzeczywistość, jednostki uwikłane w tragizm losu − ludzi poniżanych i ich oprawców, świat bez wartości, degradacji człowieczeństwa, upodlenia i zniewolenia.
Wątki polityczne zastąpiła w latach 90. XX w. diagnoza współczesności. Umiastowski przedstawia pozornie banalne wydarzenia i ludzi w zwykłych sytuacjach, często umieszcza ich w zaskakujących kontekstach. Artysta kreuje groteskowy, nierzadko komiczny nastrój, a jego kompozycje bywają pełne smutku, nostalgii i ironii, lecz daleki jest od naigrywania się − nie interesuje go łatwa anegdota, ale pewne uniwersum. Obrazy Umiastowskiego mają charakter ostrej satyry (bez publicystyki), tworząc niezwykle liryczną wizję. Sytuacje zostają wyolbrzymione, a zarazem uwznioślone. Obrazy nabierają wręcz cech moralitetu. Bohaterowie jego płócien istnieją w świecie realnym, ale także w drugiej przestrzeni − własnym groteskowym świecie, jakby zdziwieni i zdumieni swoim istnieniem. Umiastowski stworzył swoisty panteon postaci − ludzi-ludzików − gdzie czołowe miejsce zajmuje tęga kobieta czy mężczyzna o aparycji urzędnika.Wyobraźnia malarza święci tu prawdziwe triumfy − obrazy drażnią i prowokują.
Wystawa czynna od 19 czerwca do 28 sierpnia 2011 roku
Obrazy Andrzeja Umiastowskiego można oglądać również w Galerii Sztuki Katarzyny Napiórkowskiej
www.napiorkowska.pl
źródło: www.muzeum.narodowe.gda.pl, informacja prasowa
Fot. 1. Andrzej Umiastowski „Wieczór panieński” 2011 rok
Fot. 2. Andrzej Umiastowski „Trzy gracje” kolekcja Galerii Sztuki Katarzyny Napiórkowskiej